تدوین الگویی برای آموزش کارآفرینی برای دانش آموزان دبیرستانی
تدوین الگویی برای آموزش کارآفرینی برای دانش آموزان دبیرستانی
نوع سند: مقاله پژوهشی ترکیبی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری کارآفرینی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، ایران.
۲- استادیار، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تهران، تهران، ایران.
3 استادیار، گروه کارآفرینی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
خلاصه
با توجه به نقش کارآفرینی در نظام آموزشی، نیاز به الگویی در این زمینه برای دانش آموزان ضروری است. کارآفرینی در آموزش و پرورش فرآیندی منظم و مستمر است که از یک سو منجر به شناسایی و استفاده مؤثر از تمامی منابع درونی و بیرونی نظام آموزشی می شود و از سوی دیگر به ایجاد فرصت های جدید برای آموزش و یادگیری می انجامد. تفکر کارآفرینی به معنای انتقال دانش است. متخصصان و فارغ التحصیلان رشته های مختلف دانشگاهی معمولاً جهت گیری آموزشی و ایفای نقش اجتماعی را در حین تحصیل در مدارس می آموزند. از این رو، نهادینه کردن یک مفهوم آموزشی مستلزم صرف زمان و سرمایه گذاری آموزشی در همان دوران نوجوانی و دانشجویی است. در عصر تغییر و تحولات کنونی و با توجه به نرخ بیکاری، کارآفرینی راهکار مفیدی است که می تواند باعث افزایش اشتغال و خوداشتغالی و در نتیجه توسعه اقتصادی شود. از کشورها در ایران، ادغام آموزش کارآفرینی در برنامه درسی مدارس، تجارب یادگیری فراگیران را غنی میسازد و پیوند مدرسه، صنعت و کشاورزی را افزایش میدهد و همچنین فرصت آزمون محتوا و روشهای آموزش کارآفرینی را به دلیل جدید بودن موضوع فراهم میکند. یافته های پژوهشی متعددی آموزش کارآفرینی در مدارس را تایید می کند. به گفته کرکلی (2017)، معلمان در آموزش کارآفرینی مزایای بسیاری را برای دانش آموزان فراهم می کنند.
سؤالات تحقیق به شرح زیر بود:
1. معایب آموزش کارآفرینی دانشجو چیست؟
2- اهداف مطلوب الگوی آموزش کارآفرینی در آموزش دانش آموزان چیست؟
3- محتوای مناسب الگوی آموزش کارآفرینی در آموزش دانش آموزی چیست؟
4- روش های تدریس مناسب در الگوی آموزش کارآفرینی در آموزش دانش آموزان چیست؟
5. روش های ارزشیابی مناسب در آموزش کارآفرینی دانش آموزی چیست؟
پژوهش حاضر از نوع کمی و کیفی بوده است. در بخش کیفی از روش داده های پایه کلاسیک استفاده شده است. در مرحله کیفی از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و روش تحقیق روایی برای توسعه ابزار گردآوری داده ها (مصاحبه نیمه ساختاریافته) استفاده شد. . جامعه آماری بخش کیفی شامل متخصصان و صاحب نظران حوزه آموزش کارآفرینی شهر تبریز بود. از طریق نمونه گیری هدفمند، 13 نفر به عنوان حجم نمونه در بخش کیفی شناسایی شدند. در بخش کیفی از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته برای جمع آوری اطلاعات و از روش تحقیق روایی برای توسعه ابزار گردآوری داده ها (مصاحبه های نیمه ساختاریافته) استفاده شده است.
نتایج آزمون کای اسکوئر در برخی از جنسیت ها، سابقه کار، رتبه شغلی و تحصیلات بالاتر از 5 درصد بود. بررسی ها نشان داده است که جنسیت، سابقه کار، رتبه شغلی و تحصیلات در اعلام اهمیت موارد زیر موثر است و در اکثر دسته بندی ها تفاوت معناداری بین دیدگاه زن و مرد وجود ندارد. مؤلفه های نهایی الگوی آموزش کارآفرینی برای دانش آموزان شامل معایب آموزش کارآفرینی، اهداف آموزش کارآفرینی، محتوای آموزش کارآفرینی، روش های آموزش کارآفرینی و روش های ارزیابی کارآفرینی است. در زمینه مخاطرات موجود آموزش کارآفرینی در آموزش دانش آموزی، در مجموع سیزده دسته شناسایی شده است. فقدان نظام جامع آموزش کارآفرینی و نبود قوانین و اهرم های اجرایی لازم در آموزش کارآفرینی. در زمینه مقوله های ایجاد اهداف مطلوب، الگوی آموزش کارآفرینی در آموزش دانش آموزی در مجموع در سیزده مقوله شناسایی شده است که شامل توجه به علاقه و استعداد دانش آموزان، تغییر نگرش خانواده ها برای تشویق فرزندان به آموزش فنی و… مهارتها و مهارتها، تعامل مراکز تولیدی، صنعت و بخش خصوصی با مدارس آموزش کارآفرینی، جذب هیئت علمی دانشگاهها در هسته کارآفرینی نظام آموزشی، تقویت اعتماد به نفس و خودباوری دانشجویان در راستای آموزش بهتر کارآفرینی، بومی سازی آموزش کارآفرینی، ایجاد فضا و محیط مناسب برای آموزش کارآفرینی، ترویج آموزش کارآفرینی غیررسمی، حمایت دولت از آموزش کارآفرینی و ایجاد امکانات لازم در این زمینه، معرفی الگوهای موفق سایر کشورها در زمینه آموزش کارآفرینی، تعیین شاخص ها و اولویت های آموزش کارآفرینی، آشنایی دانشجویان با سازمان های مهم کشور از جمله کارگری، صنعت و بورس و…، آشنایی دانشجویان با مشکلات بازار کار شهر خود. در زمینه مقوله های ایجاد محتوای مناسب، الگوی آموزش کارآفرینی در آموزش دانش آموزی در مجموع در سیزده مقوله شناسایی شده است که شامل انطباق آموزش کارآفرینی با نیازهای جامعه است. نوآوری و خلاقیت در برنامه درسی و آموزش کارآفرینی، انطباق آموزش و پرورش، کارآفرینی با استانداردهای ملی و بین المللی، جذابیت و در دسترس بودن آموزش کارآفرینی، تاکید بر بهبود روش ها و استفاده از آموزش های تیمی و گروهی، رعایت حریم خصوصی و حریم خصوصی افراد، آشنایی دانش آموزان با افراد جدید. و کسب و کارهای اینترنتی، بهبود و نوسازی مستمر محتوای آموزشی، آزادی در انتخاب رشته، ارائه واحدهای کارآفرینی در دانشگاه های فرهنگیان، ارائه دوره های کارورزی برای دانشجویان متناسب با رشته تحصیلی، ایجاد مراکز رشد و شتاب در مدارس، اعطای واحدهای کارآفرینی به دانشجویان. آزادی عمل در محتوای یادگیری و استقلال عمل. در زمینه روش تدریس، برنامه آموزش کارآفرینی در آموزش دانشآموزان دوره متوسطه، در مجموع 13 دسته شناسایی شده است که شامل داشتن کتابخانه مجهز به کتابهای درسی جدید کسبوکار، مشارکت دانشآموزان در فرآیند تدریس میشود. از خلاقیت و نظرات مخالف دانش آموزان قدردانی کنید، کارگاه هایی را برای والدین دانش آموزان فراهم کنید تا باورهای کارآفرینی را نهادینه کنند، بر توانایی حل مسئله در فرآیند تدریس تأکید کنند و دانش آموزان را در معرض شرایط واقعی تجارت قرار دهند. کار، استفاده از روشهای آموزشی مناسب مانند روشهای شبیهسازی، بازیهای گروهی، کارگاههای آموزشی، مصاحبه با کارآفرینان برتر و موفق، بازدیدهای علمی و اردوهای آموزشی، استفاده از نرمافزارهای رایانهای و فیلمهای آموزشی، استفاده از آموزش خودیاری استارتاپها، کارآفرین محوری برنامه هفتگی و سالانه و هوشمندسازی مدارس و استفاده از امکانات آموزشی. در زمینه مقولههای روشهای ارزشیابی مناسب در آموزش کارآفرینی در آموزش دانشآموزی، در مجموع سیزده مقوله شامل خودگردانی مدارس در استخدام، استخدام، پاداش و نظام تصمیمگیری، اطلاعرسانی شناسایی شده است. دانش آموزان از فرصت های شغلی خارج از مدرسه، بازار کار دانشجویی و شناسایی بازاریابی، عضویت در شرکت های دانش بنیان یا فعالیت در شرکت های دانش آموزی، ریسک پذیری دانش آموزان در مشاغل، اقدام عملی دانش آموزان برای اختراع و نوآوری، ارزیابی طرح کسب و کار دانش آموزان، ایجاد نمایشگاه های کارآفرینی در مدارس، تمایل به راه اندازی کسب و کارهای جدید، برگزاری مسابقات مهارتی در مدارس و دبیرستان ها، ایجاد بازارچه خیریه در مدارس،
سؤالات تحقیق به شرح زیر بود:
1. معایب آموزش کارآفرینی دانشجو چیست؟
2- اهداف مطلوب الگوی آموزش کارآفرینی در آموزش دانش آموزان چیست؟
3- محتوای مناسب الگوی آموزش کارآفرینی در آموزش دانش آموزی چیست؟
4- روش های تدریس مناسب در الگوی آموزش کارآفرینی در آموزش دانش آموزان چیست؟
5. روش های ارزشیابی مناسب در آموزش کارآفرینی دانش آموزی چیست؟
پژوهش حاضر از نوع کمی و کیفی بوده است. در بخش کیفی از روش داده های پایه کلاسیک استفاده شده است. در مرحله کیفی از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و روش تحقیق روایی برای توسعه ابزار گردآوری داده ها (مصاحبه نیمه ساختاریافته) استفاده شد. . جامعه آماری بخش کیفی شامل متخصصان و صاحب نظران حوزه آموزش کارآفرینی شهر تبریز بود. از طریق نمونه گیری هدفمند، 13 نفر به عنوان حجم نمونه در بخش کیفی شناسایی شدند. در بخش کیفی از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته برای جمع آوری اطلاعات و از روش تحقیق روایی برای توسعه ابزار گردآوری داده ها (مصاحبه های نیمه ساختاریافته) استفاده شده است.
نتایج آزمون کای اسکوئر در برخی از جنسیت ها، سابقه کار، رتبه شغلی و تحصیلات بالاتر از 5 درصد بود. بررسی ها نشان داده است که جنسیت، سابقه کار، رتبه شغلی و تحصیلات در اعلام اهمیت موارد زیر موثر است و در اکثر دسته بندی ها تفاوت معناداری بین دیدگاه زن و مرد وجود ندارد. مؤلفه های نهایی الگوی آموزش کارآفرینی برای دانش آموزان شامل معایب آموزش کارآفرینی، اهداف آموزش کارآفرینی، محتوای آموزش کارآفرینی، روش های آموزش کارآفرینی و روش های ارزیابی کارآفرینی است. در زمینه مخاطرات موجود آموزش کارآفرینی در آموزش دانش آموزی، در مجموع سیزده دسته شناسایی شده است. فقدان نظام جامع آموزش کارآفرینی و نبود قوانین و اهرم های اجرایی لازم در آموزش کارآفرینی. در زمینه مقوله های ایجاد اهداف مطلوب، الگوی آموزش کارآفرینی در آموزش دانش آموزی در مجموع در سیزده مقوله شناسایی شده است که شامل توجه به علاقه و استعداد دانش آموزان، تغییر نگرش خانواده ها برای تشویق فرزندان به آموزش فنی و… مهارتها و مهارتها، تعامل مراکز تولیدی، صنعت و بخش خصوصی با مدارس آموزش کارآفرینی، جذب هیئت علمی دانشگاهها در هسته کارآفرینی نظام آموزشی، تقویت اعتماد به نفس و خودباوری دانشجویان در راستای آموزش بهتر کارآفرینی، بومی سازی آموزش کارآفرینی، ایجاد فضا و محیط مناسب برای آموزش کارآفرینی، ترویج آموزش کارآفرینی غیررسمی، حمایت دولت از آموزش کارآفرینی و ایجاد امکانات لازم در این زمینه، معرفی الگوهای موفق سایر کشورها در زمینه آموزش کارآفرینی، تعیین شاخص ها و اولویت های آموزش کارآفرینی، آشنایی دانشجویان با سازمان های مهم کشور از جمله کارگری، صنعت و بورس و…، آشنایی دانشجویان با مشکلات بازار کار شهر خود. در زمینه مقوله های ایجاد محتوای مناسب، الگوی آموزش کارآفرینی در آموزش دانش آموزی در مجموع در سیزده مقوله شناسایی شده است که شامل انطباق آموزش کارآفرینی با نیازهای جامعه است. نوآوری و خلاقیت در برنامه درسی و آموزش کارآفرینی، انطباق آموزش و پرورش، کارآفرینی با استانداردهای ملی و بین المللی، جذابیت و در دسترس بودن آموزش کارآفرینی، تاکید بر بهبود روش ها و استفاده از آموزش های تیمی و گروهی، رعایت حریم خصوصی و حریم خصوصی افراد، آشنایی دانش آموزان با افراد جدید. و کسب و کارهای اینترنتی، بهبود و نوسازی مستمر محتوای آموزشی، آزادی در انتخاب رشته، ارائه واحدهای کارآفرینی در دانشگاه های فرهنگیان، ارائه دوره های کارورزی برای دانشجویان متناسب با رشته تحصیلی، ایجاد مراکز رشد و شتاب در مدارس، اعطای واحدهای کارآفرینی به دانشجویان. آزادی عمل در محتوای یادگیری و استقلال عمل. در زمینه روش تدریس، برنامه آموزش کارآفرینی در آموزش دانشآموزان دوره متوسطه، در مجموع 13 دسته شناسایی شده است که شامل داشتن کتابخانه مجهز به کتابهای درسی جدید کسبوکار، مشارکت دانشآموزان در فرآیند تدریس میشود. از خلاقیت و نظرات مخالف دانش آموزان قدردانی کنید، کارگاه هایی را برای والدین دانش آموزان فراهم کنید تا باورهای کارآفرینی را نهادینه کنند، بر توانایی حل مسئله در فرآیند تدریس تأکید کنند و دانش آموزان را در معرض شرایط واقعی تجارت قرار دهند. کار، استفاده از روشهای آموزشی مناسب مانند روشهای شبیهسازی، بازیهای گروهی، کارگاههای آموزشی، مصاحبه با کارآفرینان برتر و موفق، بازدیدهای علمی و اردوهای آموزشی، استفاده از نرمافزارهای رایانهای و فیلمهای آموزشی، استفاده از آموزش خودیاری استارتاپها، کارآفرین محوری برنامه هفتگی و سالانه و هوشمندسازی مدارس و استفاده از امکانات آموزشی. در زمینه مقولههای روشهای ارزشیابی مناسب در آموزش کارآفرینی در آموزش دانشآموزی، در مجموع سیزده مقوله شامل خودگردانی مدارس در استخدام، استخدام، پاداش و نظام تصمیمگیری، اطلاعرسانی شناسایی شده است. دانش آموزان از فرصت های شغلی خارج از مدرسه، بازار کار دانشجویی و شناسایی بازاریابی، عضویت در شرکت های دانش بنیان یا فعالیت در شرکت های دانش آموزی، ریسک پذیری دانش آموزان در مشاغل، اقدام عملی دانش آموزان برای اختراع و نوآوری، ارزیابی طرح کسب و کار دانش آموزان، ایجاد نمایشگاه های کارآفرینی در مدارس، تمایل به راه اندازی کسب و کارهای جدید، برگزاری مسابقات مهارتی در مدارس و دبیرستان ها، ایجاد بازارچه خیریه در مدارس،
کلید واژه ها

