معرفی

آینده پژوهی مطالعه سیستماتیک آینده های ممکن، محتمل و ترجیحی از جمله جهان بینی ها و اسطوره هایی است که زیربنای هر آینده است. در پنجاه یا چند سال اخیر، مطالعه آینده از پیش‌بینی آینده به ترسیم آینده‌های جایگزین به شکل‌دهی آینده‌های مطلوب، هم در سطوح جمعی بیرونی و هم در سطوح درونی فردی حرکت کرده است. عنایت الله 2000؛ سائول 2001).

در این دوره، آینده پژوهی از تمرکز بر جهان عینی بیرونی به رویکردی لایه ای تغییر کرده است که در آن نحوه دیدن جهان در واقع آینده ای را که فرد می بیند شکل می دهد (عنایت الله 2002). در این رویکرد آینده بحرانی – چرخش پساساختاری – دنیای بیرونی از درون مطلع می شود و مهمتر از همه، دنیای درونی یک فرد از واقعیت بیرونی مطلع می شود. در حالی که بسیاری از آینده پژوهی برای کاهش ریسک، اجتناب از آینده های منفی، به ویژه در بدترین حالت، استقبال می کنند، دیگران فعالانه به سمت ایجاد آینده های مطلوب، چشم اندازهای مثبت از آینده حرکت می کنند (Masini 1983). بنابراین، شناسایی آینده‌های جایگزین، رقصی سیال از ساختار (وزن‌های تاریخ) و عاملیت (ظرفیت تأثیرگذاری بر جهان و ایجاد آینده‌های مطلوب) است.

از آنجایی که جهان به طور فزاینده ای پرخطر شده است – حداقل از نظر ادراک، اگر نه در واقع – مطالعات آینده مشتاقانه توسط تیم های رهبری اجرایی و بخش های برنامه ریزی در سازمان ها، مؤسسات و کشورها در سراسر جهان پذیرفته شده است. در حالی که آینده پژوهی با ارائه تصویر بزرگ به عنوان یک کارکرد اجرایی راحت عمل می کند، تنش های ملموسی بین چارچوب های برنامه ریزی و آینده وجود دارد. برنامه ریزی به دنبال کنترل و بستن آینده است، در حالی که آینده پژوهی به دنبال باز کردن آینده است و از آینده “آینده” به آینده های جایگزین حرکت می کند.

برای درک آینده(ها)، نیاز به یک چارچوب نظری قانع کننده است. چهار رویکرد برای آینده نگری بسیار مهم هستند (عنایت الله 1990). اولی پیشگویی است که بر اساس علوم اجتماعی تجربی است. دومی تفسیری است، نه بر اساس پیش بینی آینده، بلکه بر اساس درک تصاویر رقیب از آینده. سومین مورد انتقادی است که از تفکر پساساختاری نشأت می‌گیرد و بر این پرسش متمرکز است که چه کسی از تحقق آینده‌های معین سود می‌برد و کدام روش‌ها به انواع خاصی از آینده‌پژوهی امتیاز می‌دهند. در حالی که از ادعاهای حقیقت اجتناب می شود، بهای معرفت شناسی اینطور نیست: هر تصمیم دانشی به روش های خاصی به واقعیت امتیاز می دهد (شاپیرو 1992؛ فوکو 1973). رویکرد چهارم یادگیری/تحقیق اقدام مشارکتی است. این رویکرد بسیار دموکراتیک‌تر است و بر ذینفعان تمرکز دارد که آینده خود را توسعه می‌دهند.

در حالی که نظریه آینده مفید است، یک چارچوب مفهومی برای درک آینده هنوز ضروری است. از جمله رویکرد شش ستونی (عنایت الله 2008). اولین رکن «نقشه برداری از آینده» است که روش اصلی آن مثلث آینده است (عنایت الله 2002؛ 2007). ستون دوم “پیش بینی آینده” با تحلیل مسائل نوظهور (مولیتور 2003) به عنوان روش شناسی کانونی است. رکن سوم، «زمان‌بندی آینده» است که «روش‌ها» مفیدترین روش‌ها، خرد، میان و تاریخ کلان است. رکن چهارم «عمیق‌سازی آینده» است که تحلیل لایه‌ای علی (عنایت‌الله 2004) پایه آن است (اگرچه تحلیل لایه‌ای علی یک نظریه آینده‌پژوهی نیز هست). رکن پنجم “ایجاد جایگزین” است که برنامه ریزی سناریو مهمترین روش است. آخرین ستون،

از پیشامدرن تا مدرن

تلاش های پیشامدرن برای درک آینده بر طالع بینی متمرکز بود. به طور کلی، هدف طالع بینی کمک به افراد برای اجتناب از شرایط خطرناک با ارائه یک سیستم هشدار اولیه بود. با این حال، اعتقاد بی چون و چرا به سیستم طالع بینی ضروری بود، زیرا هشدارها و پیش بینی ها و همچنین تحلیل های روانشناختی ماهیت کلی داشتند. آینده مورد مناقشه قرار نگرفت. در آینده پژوهی مدرن، پرسشگری و دیدگاه های متفاوت نه تنها گنجانده شده اند، بلکه برای استحکام و انعطاف پذیری ضروری هستند. بر خلاف طالع بینی، جایگزین ها پذیرفته می شوند.

در حالی که آینده پژوهی اخیر شامل مخالفت با دیدگاه های آینده و همچنین راه های شناخت – اسطوره ها و استعاره های عمیق فرهنگی – محققان و شرکت کنندگان است، آینده پژوهی نسل قبل تاکید بسیار بیشتری بر پیش بینی داشت. این تکنیک فوق العاده برنامه ریزان، اقتصاددانان و دانشمندان علوم اجتماعی بود. فرض پشت پیش‌بینی این است که آینده را می‌توان به‌طور کلی در صورتی که به‌طور دقیق شناخته نشده باشد. با اطلاعات بیشتر، به ویژه اطلاعات به موقع تر، تصمیم گیرندگان می توانند انتخاب های موثرتری داشته باشند. از آنجایی که نرخ تغییرات تکنولوژیکی به طور چشمگیری افزایش یافته است، داشتن اطلاعات بیشتر از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با این حال، نیاز به اطلاعات، مانند زمان‌های قبل، به دلیل ترس از آینده، احساس ناتوانی در برابر نیروهایی که نمی‌توانیم آنها را درک کنیم و بزرگتر از ما به نظر می‌رسند، ضروری است.

همانطور که کسب و کار معمول ناپدید شده است – عمدتاً به دلیل این تصور که جهان بسیار پرخطرتر است (تجزیه اتحاد جماهیر شوروی، بحران مالی آسیا، 11 سپتامبر، SARS، آنفولانزای پرندگان، بحران مالی جهانی، آب و هوا. تغییر، شکست بالقوه منطقه یورو) – مطالعات آینده رایج تر شده است. تغییر واقعاً به یک هنجار تبدیل شده است. تحولات چشمگیر در فناوری های دیجیتال، ژنومیک، نانو و عصبی به اختلالات بیشتر اشاره می کند. ظهور چیندیا و افول نسبی ایالات متحده نشان می دهد که جهان تک قطبی به پایان رسیده است. در پاسخ، دولتی، شرکتی، اتاق فکر و سازمان های غیردولتی مطالعه رسمی آینده را پذیرفته اند. برخی از آینده پژوهان به عنوان مشاورانی که مشاوره بازار را ارائه می کنند، استفاده می کنند. دیگران از آینده پژوهان برای توسعه ظرفیت داخلی از طریق کارگاه های آینده نگری استفاده می کنند. و برخی دیگر مدیران ارشد دارند که در دوره های رسمی تری در زمینه آینده پژوهی شرکت می کنند. این منجر به بحث در مورد اینکه کجا، در سازمان‌ها، بهتر است مطالعه آینده را در خود جای دهیم، مطرح شد. بیشتر اوقات، آینده پژوهی در بخش برنامه ریزی مستقر می شود. با این حال، اگرچه این ممکن است منطقی به نظر برسد، زیرا هر دو با زمان رو به جلو سروکار دارند، تفاوت های قابل توجهی بین این دو وجود دارد.

آینده پژوهی با مشکل ساز کردن مفروضات اساسی، آینده های جایگزین ایجاد می کند. از طریق زیر سوال بردن آینده، تحلیل مسائل نوظهور و سناریوها، قصد خروج از زمان حال و ایجاد امکان برای آینده های جدید است.    

برنامه ریزی، سیاست گذاری و آینده پژوهی

در مقایسه با برنامه ریزی، رویکرد آینده:

• بلندمدت، از پنج تا پنجاه سال (حتی 1000 سال) به جای یک تا پنج سال؛
• افق سه (20-30 سال) را با افق دو (5-20) و افق یک (حالا تا پنج سال) پیوند می دهد.
• متعهد به آینده های جایگزین معتبر است که در آن هر سناریو اساساً با دیگری متفاوت است. وقتی برنامه‌ریزان و پیش‌بینی‌کنندگان اقتصادی از سناریوها استفاده می‌کنند، اغلب صرفاً انحراف از یکدیگر هستند.
• متعهد به تفسیرهای چندگانه از واقعیت است (مثلاً به جای صرفاً دیدگاه هایی از واقعیت که داده های تجربی برای آنها وجود دارد، نقش ناخودآگاه، اسطوره شناسی، امر معنوی را مشروعیت می بخشد).
• بیشتر مشارکتی است، به این دلیل که تلاش می‌کند به جای تنها کارگزاران قدرت، همه انواع ذینفعان را شامل شود.
• آگاهانه از راه های مختلف دانستن استفاده می کند، از نمایشنامه یا کارت پستال از آینده گرفته تا بازی های مختلف (به عنوان مثال، بازی سرکار [هایوارد و وروس 2006]، یا بازی CLA).
• بیشتر به فرآیند آینده می پردازد، که به اندازه ظرافت خود برنامه استراتژیک اهمیت دارد، اگر نه بیشتر.
• اگرچه یک تکنیک، همچنین بسیار کنش گرا است، بیشتر به خلق آینده می پردازد تا صرفاً پیش بینی آن. و
• به همان اندازه که یک جنبش اجتماعی مشارکتی است، یک رشته دانشگاهی است.

از دیدگاه گفتمان برنامه ریزی، عملکرد آینده نگری صرفاً یکی از رویکردهای ضروری برای ایجاد یک برنامه خوب است. برای برنامه ریزان، آینده پژوهی تا زمانی مفید است که به برنامه ریزی برای آینده کمک کند و برنامه ریزی یا سیاست گذاری را مشکل ساز نکند. آینده پژوهی می تواند مخل باشد و به جای اینکه به دنبال موثرتر کردن استراتژی باشد، چارچوب فعلی را به چالش می کشد. برای آینده پژوهان، اختلال از طریق روش هایی مانند تجزیه و تحلیل مسائل نوظهور (که در کار نسیم طالب، قو سیاه، 2010 رایج شده است) و برنامه ریزی سناریو در واقع با اطمینان از قوی تر و انعطاف پذیرتر بودن طرح، اثربخشی استراتژی را افزایش می دهد.

رشد آینده پژوهی نیز نتیجه تمایل دولت برای یافتن اطلاعاتی است که می تواند به سیاست گذاری بهتر کمک کند. مطالعات آینده، همراه با تجزیه و تحلیل سیستم، برای درک بهتر اثرات مرتبه دوم و سوم تصمیمات خط مشی خاص استفاده می شود. برای بسیاری، آینده پژوهی صرفاً تحلیل یا تحقیق بلندمدت سیاست است و نباید به عنوان یک حوزه یا گفتمان جداگانه در نظر گرفته شود. با این حال، تمایزات واقعی و مهمی بین آینده پژوهی و تحقیق/تحلیل سیاست وجود دارد. مهمترین آنها این است که آینده پژوهی با مشکل ساز کردن مفروضات اساسی، آینده های جایگزین ایجاد می کند. از طریق زیر سوال بردن آینده، تحلیل مسائل نوظهور و سناریوها، قصد خروج از زمان حال و ایجاد امکان برای آینده های جدید است.

به طور کلی، در برنامه ریزی و تحلیل خط مشی، اغلب از آینده برای افزایش احتمال دستیابی به یک سیاست خاص استفاده می شود. این اغلب به عنوان «آماده شدن برای آینده» یا «پاسخ دادن به چالش آینده» گفته می شود. آینده ای که به این ترتیب توصیف شده است منحصر به فرد است و اغلب یک امر داده شده است. آینده به عرصه تسخیر اقتصادی تبدیل می شود و زمان به جدیدترین بعد برای استعمار، نهادینه سازی و اهلی شدن تبدیل می شود. با این حال، آینده پژوهی قصد دارد زمان را برای تکنیک سختگیرانه، از عقلانیت ابزاری رها کند. می‌پرسد: راه‌های مختلفی که فرد می‌تواند جهان را «زمان‌بندی» کند، چیست؟ برای مثال، فرهنگ ها، گروه ها و سازمان های مختلف زمان را چگونه تصور می کنند؟ “آماده شدن برای آینده” نیست، بلکه با به چالش کشیدن آینده ارتدکس، امکان آینده های جایگزین را باز می کند. پس از ایجاد آینده های جایگزین،

البته خود تحلیل سیاست یک حوزه پویا است. به عنوان مثال، مدل‌های جدید توسعه سیاست تلاش کرده‌اند تا فراتر از مداخله (در صورت بروز نیازها یا مشکلات)، تصمیم‌گیری عقلانی-اقتصادی (اهداف مادی) و رضایت‌بخش (انجام آنچه می‌توانید با توجه به محدودیت‌های سیاسی و بودجه‌ای)، بحث و جدل کنند، حرکت کنند. که این استراتژی ها در زمان تغییرات سریع و بحران های چشمگیر مفید نیستند. به ویژه در زمان آشفتگی، از هم گسیختگی سودمند نیست، زیرا تغییر تدریجی خط مشی به سازمان یا کشور کمک نمی کند تا برای مواجهه با شرایط جدید چشمگیر تغییر کند. مدل عقلایی-اقتصادی در تعیین و دستیابی به اهداف مفید است، اما تلاش های فوق عقلانی را در نظر نمی گیرد. بیش از حد به عوامل کمی وابسته است. منفعت شخصی و منفعت شخصی ملی (توازن قوا) را دوباره توصیف می کند. رضایت بخش، در عین حال که در اجرا عالی است، نمی پرسد که آیا کار ارزش انجام دادن را داشت یا خیر. علاقه به یافتن راه هایی برای گنجاندن امکان تغییر ناپیوسته، پیش بینی روندها قبل از ظهور، یک پیشرفت طبیعی در تکامل علوم سیاست بوده است. آینده پژوهی به خوبی در تلاش برای یافتن راه های بهتر برای دولت و کسب و کار برای گنجاندن ناشناخته ها در تصمیم گیری قرار می گیرد.

در حالی که محققان سیاست گذاری تحقیقاتی در مورد آینده را ترجیح می دهند که کوتاه مدت تر باشد، فوراً برای سازمان مفید باشد، و در قالب زبان سازمان باشد، به طور کلی، آینده پژوهی اغلب کمتر به پیش بینی آینده می پردازد تا تلاش برای انجام آن. روشهای جدیدی را برای سازماندهی نحوه تصمیم گیری و اینکه چه کسی واجد شرایط شرکت در این تصمیمات است، متصور شوید. این کار را با درخواست از شرکت کنندگان انجام می دهد تا دنیای سازمانی ایده آل خود را تصور کنند و سپس به ایجاد استراتژی هایی برای تحقق آن جهان کمک می کند.

علاوه بر این، از دیدگاه انتقادی، پیشنهاد این که بیانیه‌های آتی سیاست‌ها باید برای سیاست‌گذار روشن باشد، در سطحی پیش پا افتاده است. نهادها زبان مبهم ایجاد می کنند زیرا آن زبان در خدمت منافع خاصی است. تحلیل آن علایق (و مکانیسم‌هایی است که برای جستجو و حفظ قدرت به کار می‌برند) که وسیله‌ای برای بررسی تصاویری از آینده می‌شود که ممکن است به واقعیت تبدیل شوند. از این نظر، چگونگی اتخاذ سیاست بهتر یا سیاست آینده‌محور بدون بررسی منافع سیاسی برخی سیاست‌ها به همان اندازه پیش پا افتاده است. سازمان‌ها در حال حاضر به‌عنوان بوروکرات‌ها متمرکز می‌مانند و ساختار فعلی به سایرین خدمت می‌کند. تلاش برای ایجاد آینده های جدید می تواند ساختارهای قدرت فعلی را تضعیف کند.

بنابراین، درگیر شدن در آینده پژوهی دست کم نیازمند توضیحی تئوریک در مورد ماهیت واقعی و واقعی است. از این نظر، تصور سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و فرآیند آینده به‌عنوان چهار بعد یا نوع یادگیری پیش‌بینی‌کننده، تفسیری، انتقادی و عملی مفید است.

معرفت شناسی و انواع آینده پژوهی

در پیشگویی، زبان خنثی فرض می شود، یعنی در تشکیل امر واقعی شرکت نمی کند. زبان صرفاً واقعیت را توصیف می کند که به عنوان پیوندی نامرئی بین نظریه و داده عمل می کند. پیش‌بینی فرض می‌کند که جهان قطعی است، یعنی آینده را می‌توان شناخت. به طور کلی این دیدگاه به متخصصان (برنامه ریزان و تحلیلگران سیاست و همچنین آینده پژوهانی که پیش بینی می کنند)، اقتصاددانان و اخترشناسان امتیاز می دهد. آینده به محل تخصص و مکانی برای استعمار تبدیل می شود. به طور کلی، گفتمان استراتژیک در این چارچوب با ارزش اطلاعاتی رایج است زیرا زمان هدایت و طیف وسیعی از پاسخ ها را برای مقابله با دشمن (یک کشور یا شرکت رقیب) فراهم می کند. پیش بینی خطی تکنیکی است که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. سناریوها بیشتر به عنوان انحرافات جزئی از هنجار استفاده می شوند تا به عنوان جهان بینی جایگزین.

در تفسیر، هدف، پیش بینی نیست، بلکه بصیرت است. حقیقت با زبان و فرهنگ نسبی تلقی می شود که هر دو در ایجاد واقعیت نقش دارند. از طریق مقایسه، از طریق بررسی تصاویر مختلف ملی یا جنسیتی یا قومیتی از آینده، بینشی نسبت به وضعیت انسان به دست می آوریم. این نوع آینده پژوهی کمتر فنی است و اسطوره شناسی به اندازه ریاضیات اهمیت دارد. یادگیری از هر مدل – در زمینه جستجو برای روایت های جهانی که می تواند ارزش های اساسی انسانی را تضمین کند – ماموریت اصلی این رویکرد معرفت شناختی است. در حالی که بینش ها اغلب در این دیدگاه تفسیری مرکز توجه را اشغال می کنند، نقش ساختارها نیز مهم است، خواه طبقه، جنسیت، یا سایر مقوله های روابط اجتماعی. برنامه ریزی و تحلیل خط مشی به ندرت یک شکل فرهنگی تفسیری از تعیین هدف یا تجزیه و تحلیل تأثیر را اعمال می کند.

در امر انتقادی، آینده پژوهی به دنبال پیش بینی یا مقایسه نیست، بلکه به دنبال این است که واحدهای تجزیه و تحلیل را مشکل ساز کند و آینده را تعریف نکند. به عنوان مثال، موضوع پیش‌بینی جمعیت نیست، بلکه موضوع این است که چگونه مقوله جمعیت در گفتمان ارزش‌گذاری شده است: برای مثال، ممکن است بپرسیم چرا جمعیت به جای جامعه یا مردم؟ نقش دولت و دیگر اشکال قدرت در ایجاد گفتمان‌های مقتدر برای درک چگونگی هژمونیک شدن آینده‌ای خاص، محوری است. آینده پژوهی انتقادی ادعا می کند که زمان حال شکننده است و صرفاً پیروزی یک گفتمان خاص، روش شناخت، بر دیگری است. هدف پژوهش انتقادی برهم زدن روابط قدرت کنونی از طریق مشکل ساز کردن مقوله های ما و برانگیختن مکان های دیگر، سناریوهای دیگر آینده است.

آینده پژوهی انتقادی از پساساختارگرایی الهام می گیرد. وظیفه در آینده پژوهی انتقادی این است که جهان شمول را خاص جلوه دهند، تا نشان دهند که به دلایل سیاسی شکننده، صرفاً پیروزی یک گفتمان بر گفتمان دیگر، و نه جهانی افلاطونی، به وجود آمده است. برای انجام این کار، نیاز به تبارشناسی‌های گفتمانی است که تلاش می‌کنند ناپیوستگی‌های تاریخ یک ایده، شکل‌گیری اجتماعی یا ارزش را نشان دهند. از طریق تبارشناسی و ساختارشکنی، آینده ای که زمانی تغییر ناپذیر به نظر می رسید، اکنون یکی از بسیاری از آینده ها نشان داده شده است. به این ترتیب با گفتمان های دیگر قابل جایگزینی است. سپس ساختارشکنی به روشی برای بازکردن یک متن (به طور کلی تعریف شده) و نشان دادن گفتمان‌های ساکن در آن تبدیل می‌شود. ساختارشکنی با این پرسش که بهای یک گفتمان خاص چقدر است از نسبی گرایی فراتر می رود. چه آینده ای در پیش است؟ چه آینده ای خاموش است؟ تبارشناسی از نظر تاریخی نشان می‌دهد که چگونه یک گفتمان خاص به قیمت سایر گفتمان‌ها مسلط شده است. شکل و نوع آینده (مثلاً ابزاری در مقابل رهایی بخش) اغلب در هر نوع گفتمان متفاوت است.

به همان اندازه که تبارشناسی و ساختارشکنی مهم است «فاصله‌گذاری» است. فاصله گذاری بین بی علاقگی تجربه گرایی و متقابل بودن تحقیقات تفسیری تفاوت قائل می شود. فاصله گذاری ارتباط نظری بین تفکر پساساختاری و آینده پژوهی را فراهم می کند. سناریوها نه به پیش بینی، بلکه به تصاویری از ممکن تبدیل می شوند که حال را نقد می کنند. سناریوها زمان حال را قابل توجه می کنند، بنابراین به آینده های دیگر اجازه ظهور می دهند. فاصله‌گذاری را می‌توان از طریق آرمان‌شهرها نیز انجام داد، زیرا آنها به‌عنوان «کامل»، «نه» یا مکان‌های دور – فضاهای دیگر عمل می‌کنند.

در حالت ایده آل، باید سعی کرد از هر سه نوع آینده پژوهی استفاده کرد. برای مثال، اگر پیش‌بینی جمعیت انجام شود، باید بپرسد که تمدن‌های مختلف چگونه به مسئله جمعیت برخورد می‌کنند. در نهایت باید ایده خود جمعیت را تجزیه کرد و آن را برای مثال نه تنها به عنوان یک مشکل اکولوژیکی در جهان سوم، بلکه به الگوهای مصرف جهان اول نیز مرتبط کرد. پس پژوهش تجربی باید در درون علم تمدنی که از آن سرچشمه می‌گیرد، زمینه‌سازی شود و سپس به لحاظ تاریخی ساختارشکنی شود تا نشان دهد که رویکردی خاص چه چیزی را از دست داده و خاموش می‌کند.

در نوع چهارم، یادگیری اقدام مشارکتی، کلید توسعه برآوردهای احتمالی، ممکن و ترجیحی از آینده بر اساس دسته های ذینفعان است. آینده از طریق مشارکت عمیق ساخته می شود. مقوله های به کار گرفته شده به طور پیشینی داده نمی شوند، بلکه به عنوان یک عمل تعاونی توسعه داده می شوند. بنابراین آینده در اختیار کسانی می شود که در آینده منافعی دارند. علاوه بر این، هیچ پیش‌بینی یا چشم‌انداز کاملی وجود ندارد. آینده به طور مداوم مورد بازبینی قرار می گیرد، مورد سوال قرار می گیرد.

در نوع اول آینده پژوهی (برای برنامه ریزان و تحلیلگران سیاست راحت تر) به طور کلی از تکنیک هایی مانند رگرسیون خطی، رگرسیون چندگانه، تحلیل عاملی و اقتصادسنجی استفاده می شود. همه اینها فرض می کنند که آینده مبتنی بر خطی بودن گذشته است. آنها همچنین فرض می کنند که جهان تجربی را می توان شناخت و جهان اساساً با ثبات است و واقعیت در درجه اول محسوس است. اما با توجه به اینکه رویدادهای خاص می‌توانند پیش‌بینی را از بین ببرند، آینده‌پژوهان تجربی دلفی یا پیش‌بینی رویدادهای خبره را دوباره اختراع کرده‌اند. نظرسنجی دلفی در دورهای زیادی انجام می شود تا به اجماع برسد و به صورت ناشناس انجام می شود تا از نفوذ یک نظرساز خاص کاسته شود. اخیراً از طریق جمع سپاری، دلفی چرخشی حتی دراماتیک تری به خود گرفته است و تبدیل به یک پیشگوی کشیش متخصص (آینده نگر، اقتصاددان، دانشمند) اما نمایشی از به روزترین دیدگاه کاربر است. مایکل باوونز، الینا هیلتونن معتقدند در حالی که در دلفی و سایر سیستم‌های مشابه، تخصص سلسله مراتبی در سیستم‌های جدید همتا به همتا (یک متخصص یا چند متخصص در گفتگوی ناشناس) اولیه است، اطلاعات آینده از طریق خرد بسیاری از افراد به دست می‌آید. (2011) و خوزه راموس (2012). علاوه بر این، خرد بسیاری نه تنها از طریق ابزارهای عقلانی به دست می‌آید، بلکه همانطور که استوارت کندی (2010) پیشنهاد می‌کند، از طریق ماندگاری مستقیم، که در آن سناریوی احتمالی آینده (یک اکوتوپیا) در یک فضای عمومی اجرا می‌شود. مایکل باوونز، الینا هیلتونن (2011) و خوزه راموس (2012) استدلال می کنند که اطلاعات آینده از طریق خرد بسیاری به دست می آید. علاوه بر این، خرد بسیاری نه تنها از طریق ابزارهای عقلانی به دست می‌آید، بلکه همانطور که استوارت کندی (2010) پیشنهاد می‌کند، از طریق ماندگاری مستقیم، که در آن سناریوی احتمالی آینده (یک اکوتوپیا) در یک فضای عمومی اجرا می‌شود. مایکل باوونز، الینا هیلتونن (2011) و خوزه راموس (2012) استدلال می کنند که اطلاعات آینده از طریق خرد بسیاری به دست می آید. علاوه بر این، خرد بسیاری نه تنها از طریق ابزارهای عقلانی به دست می‌آید، بلکه همانطور که استوارت کندی (2010) پیشنهاد می‌کند، از طریق ماندگاری مستقیم، که در آن سناریوی احتمالی آینده (یک اکوتوپیا) در یک فضای عمومی اجرا می‌شود.

چارچوب مفهومی برای آینده پژوهی: شش رکن

آینده پژوهی اغلب به دلیل فقدان چارچوب مفهومی و فرآیند آینده نگری مورد انتقاد قرار گرفته است، و کاملاً به درستی نیز چنین است. با این حال، در دهه گذشته تعدادی چارچوب که شامل تئوری و عمل قوی است توسعه یافته است. اینها شامل چارچوب فرآیند آینده‌نگاری عمومی وروس (2003) و رویکرد شش ستون است که مشتق شده از مکتب مانوآ داتور است (داتور 1979).

شش ستون نظریه ای از تفکر آینده ارائه می دهد که با روش ها و ابزارها مرتبط است و از طریق پراکسیس توسعه می یابد. ستون ها عبارتند از: نقشه برداری، پیش بینی، زمان بندی، تعمیق، ایجاد جایگزین و تبدیل. آنها را می توان به عنوان تئوری یا در یک کارگاه آینده استفاده کرد. در یک محیط کارگاهی، می توان آنها را به معنای خطی ترتیبی استفاده کرد، یعنی از نقشه برداری (با استفاده از مثلث آینده) تا تبدیل (از طریق چشم انداز و پس انداز) یا توسط مدیر کارگاه که یک ستون خاص را برای تمرکز روی آن انتخاب می کند.

نقشه برداری

در رکن اول، گذشته، حال و آینده ترسیم شده است. با ترسیم زمان، متوجه می شویم که از کجا آمده ایم و به کجا می رویم. سه ابزار بسیار مهم هستند.

روش “تاریخ مشترک” شامل این است که شرکت کنندگان در یک کارگاه آینده، روندها و رویدادهای اصلی را که به زمان حال منتهی شده است، یادداشت کنند. سپس یک جدول زمانی تاریخی تا به امروز ساخته می شود. “تاریخ مشترک” می پرسد: تداوم در تاریخ ما چیست، چه چیزی ناپیوسته است؟ این ابزار باز کننده چارچوبی را ایجاد می کند که از آن به آینده حرکت کنید. در یک محیط تحقیق، تاریخچه موضوع از طریق چارچوب های مرجع تجربی (نقاط داده های تاریخی) یا تفسیری (معانیی که افراد به نقاط داده می دهند) بیان می شود.

شش ستون نظریه ای از تفکر آینده ارائه می دهد که با روش ها و ابزارها مرتبط است و از طریق پراکسیس توسعه می یابد. ستون ها عبارتند از: نقشه برداری، پیش بینی، زمان بندی، تعمیق، ایجاد جایگزین و تبدیل.

مثلث آینده، دیدگاه های امروزی از آینده را از طریق سه بعدی ترسیم می کند. تصویر آینده یک سازمان را به جلو می کشاند. هر سازمان یا مؤسسه ای تصاویر متضادی از آینده دارد. در سطح کلان جهانی، در حالی که تصاویر زیادی از آینده وجود دارد، پنج یا چند تصویر کهن الگو هستند. اینها عبارتند از: 1) تکامل و پیشرفت – تکنولوژی بیشتر، انسان به عنوان مرکز جهان، و اعتقاد به عقلانیت. 2) فروپاشی – اعتقاد به این که انسان به محدودیت های خود رسیده است، در واقع او آنها را از بین برده است: نابرابری جهانی، بنیادگرایی، قبیله گرایی، هولوکاست هسته ای، بلایای آب و هوایی: همه به بدتر شدن آینده اشاره می کنند. 3) گایا – جهان یک باغ است، فرهنگ ها گل های آن هستند، ما برای ترمیم آسیب هایی که به خود، دیگران و طبیعت وارد کرده ایم به فناوری های اجتماعی نیاز داریم، فراگیرتر شدن هر چه بیشتر مهم است. مشارکت بین زن و مرد، انسان و طبیعت، و انسان و فناوری جهش های تکاملی بعدی هستند. 4) جهانی گرایی – موانع بین ملت ها و فرهنگ ها را می توان با حرکت به سمت یک سیستم بازار آزاد از بین برد. فناوری و جریان آزاد سرمایه می تواند برای همه ثروت به ارمغان بیاورد. ایسم های سنتی و جزم اندیشی ها موانعی هستند که ما را از دستیابی به دنیای جدید باز می دارند. و، 5) بازگشت به آینده – ما باید به زمان‌های ساده‌تری برگردیم، زمانی که سلسله مراتب واضح‌تر بود، زمانی که فناوری کمتر مخرب بود، زمانی که قوانین سلسله مراتب واضح بودند. تغییر بسیار زیاد است. ما راه خود را گم کرده ایم و باید برگردیم. فناوری و جریان آزاد سرمایه می تواند برای همه ثروت به ارمغان بیاورد. ایسم های سنتی و جزم اندیشی ها موانعی هستند که ما را از دستیابی به دنیای جدید باز می دارند. و، 5) بازگشت به آینده – ما باید به زمان‌های ساده‌تری برگردیم، زمانی که سلسله مراتب واضح‌تر بود، زمانی که فناوری کمتر مخرب بود، زمانی که قوانین سلسله مراتب واضح بودند. تغییر بسیار زیاد است. ما راه خود را گم کرده ایم و باید برگردیم. فناوری و جریان آزاد سرمایه می تواند برای همه ثروت به ارمغان بیاورد. ایسم های سنتی و جزم اندیشی ها موانعی هستند که ما را از دستیابی به دنیای جدید باز می دارند. و، 5) بازگشت به آینده – ما باید به زمان‌های ساده‌تری برگردیم، زمانی که سلسله مراتب واضح‌تر بود، زمانی که فناوری کمتر مخرب بود، زمانی که قوانین سلسله مراتب واضح بودند. تغییر بسیار زیاد است. ما راه خود را گم کرده ایم و باید برگردیم.

همراه با تصاویر، فشارهای زمان حال است. اینها محرک‌ها و روندهای کمی هستند که آینده را تغییر می‌دهند: موارد آشکار جمعیت سالخورده، نفوذ اینترنت تلفن همراه، تغییرات آب و هوا و تعداد زنان در آموزش عالی است. وزنه ها هم هست. اینها موانعی هستند که در برابر تغییری که ما آرزوی دیدن آن را داریم. هر تصویر وزن های متفاوتی دارد. کسانی که دنیای جهانی شده را تصور می کنند توسط ملی گرایان و حمایت گرایان سنگینی می کنند. تصویر گایان (Lovelock 2006) به دلیل تسلط سلسله مراتب – مرد، امپراتوری یا تخصص – کاهش می یابد. با تجزیه و تحلیل تعامل این سه نیرو، مثلث آینده به ایجاد آینده ای قابل قبول کمک می کند. سپس می‌توان استراتژی‌ها را در مورد آنچه لازم است بیان کرد – تأکید بیشتر بر کشش آینده، وزن گذشته یا فشار زمان حال.

پیش بینی

دومین ستون تفکر آینده، پیش بینی است که روش اصلی آن تحلیل مسائل نوظهور (مولیتور 2003) است (شکل 1 را ببینید). تجزیه و تحلیل مسائل نوظهور به دنبال شناسایی مناطق خوش آب و هوا است، جایی که نوآوری های اجتماعی جدید شروع می شود. همچنین به دنبال آن است که مسائل را قبل از اینکه سخت و پرهزینه شوند شناسایی کند و البته به دنبال فرصت ها و فرصت های جدید بگردد. مسائل در حال ظهور شامل اختلالاتی مانند: آیا روبات ها به زودی حقوق قانونی خواهند داشت؟ آیا مدیتیشن بخشی از برنامه درسی هر مدرسه خواهد بود؟ آیا ما داروخانه ها را در بدن خود توسعه خواهیم داد؟ آیا توالت هوشمند در تشخیص زودهنگام به ما کمک می کند؟ آیا حرکت آهسته شهرها جهان 24 ساعته را دوباره تعریف خواهد کرد؟ آیا ربات‌های هوشمند (محیط زیست، سلامت) افراد، خانه‌هایی با مصرف سوخت و سلامت بیشتری ایجاد می‌کنند، جوامع و مشاغل؟ آیا خوردن گوشت در دراز مدت غیرقانونی خواهد بود و در کوتاه مدت به نوعی کودک آزاری تلقی می شود؟

در حالی که حل مسائل نوظهور به بازده سیاسی کمی منجر می شود – یعنی رای دهندگان به رهبر برای حل مشکلات فردا پاداش نمی دهند – آنها می توانند به حداقل رساندن آسیب کمک کنند و در واقع به افراد و سازمان ها کمک کنند تا به چالش های نوظهور با سرعت بیشتری واکنش نشان دهند.

زمان بندی آینده

رکن سوم زمان بندی آینده است. این جستجو برای الگوهای تغییر، مراحل و مکانیسم‌های تغییر بلندمدت است. مورخان کلان (گالتونگ و عنایت الله 1997) معتقدند که اگر بخواهیم شکل زمان را درک کنیم، تعدادی از الگوها حیاتی هستند:

آینده خطی، صحنه مانند، با پیشرفت در پیش است. با سخت کوشی، آینده خوب را درک خواهیم کرد. از نویسندگان بنیادی می توان به آگوست کنت (1875) و هربرت اسپنسر (1973) اشاره کرد.

آینده چرخه ای است. بالا و پایین وجود دارد آنهایی که در بالا هستند، روزی خود را در پایین خواهند یافت. از آنجا که آنها در اوج هستند، نمی توانند با تغییر جهان سازگار شوند و سازگار شوند. موفقیت آنها بر اساس تسلط بر شرایط دیروز بود. تعداد کمی قادر به ابداع داستان های اصلی خود هستند. نویسندگان بنیادی عبارتند از سو-ما چین (واتسون 1958)، ابن خلدون (1967) و اسوالد اسپنگلر (1972). مربوط به چرخه آونگ است که توسط Pitirim Sorokin (1957) ساخته شده است. در این رویکرد، ملت‌ها و سازمان‌ها تمایل دارند بین دو قطب افراطی (تمرکز یا عدم تمرکز، مدرنیته و مذهب، یا حکومت غیرنظامی و نظامی) در نوسان باشند. دانستن اینکه فرد در کجای پاندول قرار دارد می تواند به استراتژی موثرتری منجر شود و به تصمیم گیری در مورد چگونگی و زمان اقدام کمک کند.

آینده یک مارپیچ است: قطعات خطی و مبتنی بر پیشرفت هستند و قطعات چرخه ای هستند. با رهبری شجاعانه و دارای آینده نگری می توان یک مارپیچ مثبت ایجاد کرد. دگم های گذشته به چالش کشیده می شوند، اما گذشته انکار نمی شود، بلکه در راهپیمایی به سوی آینده ای بهتر ادغام می شود. متفکر اساسی برای این رویکرد PR Sarkar (1987) است.
آینده های جدید اغلب توسط یک اقلیت خلاق هدایت می شوند. آنها مفهوم آینده مورد استفاده را به چالش می کشند. آنها به جای تقلید کاری که دیگران انجام می دهند، نوآوری می کنند. این می تواند نوآوری اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، معنوی یا فناوری باشد. این عوامل تغییر آینده متفاوتی را تصور می کنند و دیگران را تشویق می کنند تا در جهت آن تلاش کنند. وقتی هیچ اقلیت خلاقی وجود ندارد، به جای سیستم های پایدار، امپراتوری ها و دولت های جهانی بزرگتر و بزرگتر نتیجه می شوند. قدرت و بوروکراسی بدون چالش ادامه می‌یابد، کاریزما روتین می‌شود و گرسنگی برای چیزی متفاوت، چیزی که بهتر می‌تواند نیازهای انسان را برآورده کند، از بین می‌رود. اندازه یا رشد می گیرد. رشد درونی و بیرونی از بین می رود. کار آرنولد توینبی (1972) و تا حدی ویلفردو پارتو (1968) برای این رویکرد اساسی است.
در تاریخ بشر دوره‌هایی وجود دارد که عمل چند نفر می‌تواند تفاوت چشمگیری ایجاد کند. مخصوصاً در این دوره‌ها است که روش‌های قدیمی رفتار دیگر مفید نیستند: آنچه قبلاً موفق بوده است دیگر کارساز نیست. به احتمال زیاد اکنون در این مرحله هستیم. این رویکرد عموماً مورد علاقه اکثر آینده پژوهان تحول آفرین است – آلوین تافلر، الیور مارکلی، دوان الگین، PR Sarkar، Riane Eisler، Ervin László، Hazel Henderson، James Dator، James Robertson و بسیاری دیگر در این چارچوب مشترک هستند.

در سطح میان نهادی، سه موضع متضاد در مورد ماهیت تغییر نهادی وجود دارد. اولاً، تغییر واقعی از جانب کسانی است که در مؤسسات زندگی می کنند. این از تغییر جهان بیرونی نیست، بلکه با تغییر نحوه نگرش ما به جهان – قدردانی، قدردانی، جستجوی نکات مثبت در هر موقعیتی، در زمان حال (Tolle 2003) – یا با مراقبه عمیق درونی است که منجر به تغییر آگاهی می شود (سارکار). 1987). زمانی که ما متفاوت شدیم ماهیت واقعیت تغییر می کند.

دوم، تغییر واقعی آگاهی نیست، بلکه تغییر نهادی است، تغییر قوانین حاکم بر جامعه، قوانین و مقررات. همانطور که سنگاپور می تواند تأیید کند، مالیات، قوانین و مشوق ها برای رهبری تغییرات اجتماعی.

سوم، تغییر واقعی ناشی از فناوری های جدید است. آنها نحوه انجام کاری که انجام می دهیم را تغییر می دهند. همانطور که مارشال مک لوهان استدلال کرد، ما تکنولوژی را ایجاد می کنیم و سپس ما را ایجاد می کند (1962). به عنوان مثال، ما اینترنت را ایجاد می کنیم و اکنون نحوه کار (انعطاف پذیر اما 24 ساعته)، نحوه بازی (بازی) و حتی نحوه ملاقات با شرکا را تعریف می کنیم. فناوری اقتصادهای جدیدی ایجاد می کند و تنش ها زمانی ایجاد می شود که جامعه عقب بماند، زمانی که روابط قدرت تغییر نمی کند.

در سطح میان سازمانی، جنی بریس، سابقاً از فوجی زیراکس، و پاتریشیا کلی نظریه های مفیدی از تغییر ارائه می دهند. با استفاده از ویروس به عنوان قیاسی برای تغییرات اجتماعی، آنها استدلال می کنند که هدف تغییر کل سازمان نیست، بلکه صرفاً یافتن قهرمانان است، این افراد به طور کلی 10 درصد از کارکنان سازمان را تشکیل می دهند. در این تلاش، مهم است که تمرکز خود را با مبارزه با مخالفان، آن هم در حدود 10 درصد، از دست ندهید. بلکه به طور شفاف قرنطینه می شوند. پذیرندگان اولیه تقریباً 40 درصد را تشکیل می دهند و باید از آنها حمایت شود – با انگیزه ها و اهمیت بیشتر – در حالی که 40 درصد باقی مانده تمایل دارند که تماشاگران باشند و تا زمانی که نیازهای اساسی آنها برآورده شود، بیش از حد به پویایی سازمانی توجه ندارند.

در نهایت، میکروتایمینگ یا بیوگرافی تغییر وجود دارد. در اینجا دو جنبه وجود دارد. اول، آینده‌اندیشی بسته به مرحله‌ای از زندگی متفاوت است. برای مثال، آینده یک نوجوان احتمالاً کوتاه‌مدت‌تر از بزرگسالان است (به دلیل رشد مغز). به احتمال زیاد آسیب پذیری بیشتر برای افراد مسن نسبت به بزرگسالان جوان یک عامل است.

دوم، تاریخچه خرد است که مراحل زندگی را چارچوب بندی می کند. در اینجا، سؤال راهنما این است که مراحل زندگی را چگونه می بینید: ساختار سنتی تولد-دانشجو-کار (یک شغل)-بازنشستگی-مرگ یا یک ارائه جایگزین، به عنوان مثال، کار دانشجویی (چند شغلی و نمونه کارها)، مربیگری، زندگی معنوی، مرگ و سپس تولد دوباره آگاهانه یا ناخودآگاه. بسیاری از الگوهای دیگر ممکن است، از جمله فراانسان گرایان که مراحل را مانند تولد-دانشجو-کار-بازنشستگی و سپس زندگی بی پایان از طریق گسترش عمر تکنولوژیک می بینند. بنابراین، این بیوگرافی زندگی، ساختار ناخودآگاهی است که چگونه چرخه زندگی خود را تصور می کنیم. موضوع این است: با تغییر چشمگیر جهان – زندگی طولانی تر و حرکت به سوی آینده ای خاکستری – آیا زندگی نامه کلاسیک همچنان پابرجاست؟ یا الگوهای جدیدی از زندگی ابداع خواهد شد؟

بنابراین، زمان‌بندی آینده بر استفاده خردمندانه از الگوهای کلان، میانی و خرد تغییر برای تأثیرگذاری بهتر بر واقعیت اجتماعی متمرکز است.